Jednym z ważniejszych zabytków krzyżackich jest Zamek w Gniewie, który powstał około 1290 roku. Był to wówczas jeden z największych zamków krzyżackich w kraju, po Gdańsku i Człuchowie. Budowla na planie czworoboku została rozbudowany w XIV i XV wieku, dzięki czemu był atrakcyjnym punktem obronnym. W szczególności, iż znajdował się u brzegu Wisły. W 1410 roku trafił w ręce polskich rycerzy, którymi dowodził kasztelan Paweł z Wszeradowa. Dokładnie 44 lata późnej, po wojnie trzynastoletniej zamkiem zarządzał Związek Pruski. Po zawarciu II Pokoju Toruńskiego Zamek w Gniewie znalazł się na terytorium Polski i stanowił wygodną siedzibą dla polskich starostów. Historyczne kroniki wskazują, że pierwszym starostą Gniewa był Jakub Kostka, który swoją funkcją sprawował w latach 1466 – 1472.
Po latach zaniedbań konieczny był odświeżenie zamku, dlatego w 1565 roku przeprowadzono liczne prace remontowe. W 1623 roku na zamku przez kilka miesięcy mieszkał król Zygmunt III Waza. Niedługo później twierdza została przejęta przez wojska szwedzkie, podobnie było w 1655 roku, gdy miał miejsce Potop Szwedzki. W pomieszczeniach zamczyska w 1657 roku, zgodnie z poleceniem hetmana Jerzego Lubomirskiego, więziono wielu jeńców szwedzkich. Na Zamku w Gniewie przebywał również Jan Sobieski, który nim został polskim królem, pełnił funkcję starosty gniewskiego. Jan Sobieski na Podzamczu wybudował niezwykły barokowy budynek, który był schronieniem dla jego żony Marii Kazimiery.
Autor: Tomasz Przechlewski
Zamek w Gniewie bardzo często adaptowano na różne funkcje miejskie i społeczne. Przez pewien czas działał również jako miejski spichlerz. Liczne przebudowy doprowadziły do zmian w wyglądzie. Usunięto czworoboczną wieżę, w miejscu której wybudowano wieżyczką. Ponadto zburzone zostało gdanisko, a wszystkie fosy wyrównano. Duże zmiany w zewnętrznym wyglądzie budowli wprowadziło przygotowanie większej liczby okien. Zamek ponownie stał się własnością Polski w 1920 roku. Rok później wybuchł pożar, który bardzo mocno zniszczył całą konstrukcję. Przykrą funkcję twierdza pełniła w 1939 roku, gdy niemieckie władze stworzyły tam więzienie dla Polaków. Kilka lat trwało remontowanie zamku. W latach 1968-1974przeprowadzono szereg prac rekonstrukcyjnych, które pozwoliły odzyskać dawny wygląd wyjątkowego zamku. Środki na modernizację pochodziły z Zakładów Mechanizmów Okrętowych „FAMA”. Remont kontynuowano w 1992 roku, gdy pieniądze przygotował Urząd Miasta i Gminy. W 2010 roku Zamek w Gniewie został kupiony przez firmę Polmlek, która zdecydowała się stworzyć na jego terenie ciekawie miejsce spotkań oraz niezwykłą strefę noclegową. Regularnie na zamku organizowane są turnieje rycerskie oraz specjalne pokazy kowalstwa i imprezy plenerowe. Goście mogą zakwaterować się w zamkowych komnatach, które po przebudowie są luksusowymi apartamentami. Ponadto obok zamku w znajduje się śmigłowcowe lądowisko Zamek Gniew, co czyni to miejsce unikatowym w skali kraju.
