Niewielkie miasteczko w województwie kujawsko-pomorskim – Nowe – wyróżnia się przepięknym zamkiem w stylu gotyckim. Twierdza w Nowem nad Wisłą położona jest tuż przy brzegu Wisły, nieopodal Placu Zamkowego, co czyni to miejsce symbolem miasta. Dlatego też zamek znajduje się na herbie miejscowości. Monumentalny zamek powstał w pierwszej połowie XIV wieku. Został wybudowany przez Zakon Krzyżacki, który w tym okresie realizował wiele budowli o militarnym charakterze w całej północnej Polsce. Nowe nad Wisłą zostało wybrane ze względu na dogodne położenie. Dziś z średniowiecznej budowli zostało niewiele, zachowało się jedno skrzydło oraz fragmenty murów obronnych. To jednak nie przeszkadza do atrakcyjnego wykorzystywania tego zabytku.
Zanim Krzyżacy wybudowali zamek z czerwonej cegły na tym terenie działała warownia, która miała chronić gród nad najazdami wrogów. Położenie zamku na wysokim cyplu dodatkowo wzmacniało jego pozycję obronną. Na początku na zamku urzędował kasztelan oraz oddział wojskowy, który mógł dbać o bezpieczeństwo regionu, ze względu na otoczenie zamku murem oraz wyposażenie go w baszty i cztery bramy wjazdowe. Na trzech piętrach twierdzy przygotowano część mieszkalną dla straży, rycerzy zakonnych oraz gości. Ponadto stworzono refektarz i strzelnicę.
Autor: Paweł Witan
Porażka Zakonu Krzyżackiego w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku sprawiła, że Zamek w Nowym nad Wisłą trafił w ręce polskich wojsk. Jednak nie na długo, kilka lat później ponownie opanowali go Krzyżacy. Armia polska próbowała go odbić w 1433 roku po działania wojennych w rejonie Chojnic. Natomiast 1457 roku, gdy toczyła się wojna trzynastoletnia, na zamku mieszkał Kazimierz Jagiellończyk. Wszystkie wojny doprowadziły do silnej dewastacji zamku. Po pierwszym rozbiorze Polski w 1787 roku zdecydowano się na wyburzenie znacznej części zamku. Po likwidacji stropów zostało tylko główne skrzydło, w którym władze pruskie stworzyły zbór ewangelicki. Zamek stracił wówczas swoje ważne znacznie militarne i gospodarcze, którego już nigdy nie odzyskał ze względu na zniszczenia w konstrukcji.
W kolejnych stuleciach w zamku działał magazyn oraz remiza strażacka. Dopiero pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku budynek zostało przekształcony na miejsce kulturalne. Gruntowany remont trwał kilkadziesiąt lat i zakończyło się 1992 roku. Dopiero wówczas otwarto w nim Centrum Kultury „Zamek”. Centrum od tego czasu prowadzi silną działalność artystyczną i społeczną, organizując w zamkowych murach liczne spotkania i pokazy dla mieszkańców miasta. W zamku funkcjonuje też Klub Miłośników Kultury Średniowiecznej, który zaprasza na bardzo ciekawe Spotkania Rycerskie, w których uczestniczą rycerze oraz damy z bractw z całej Polski. Dzięki temu znacznie Zamku w Nowem nad Wisła nie słabnie i zachęca turystów do zobaczenia niezwykłej budowli z czasów panowaniu Zakonu Krzyżackiego.
